Hava Temizleyen Ev Bitkileri

Tabiattan alabildiğine uzak yaşamak zorunda kaldığımız günümüzde salon bitkileri hayatımızın ayrılmaz bir parçası olmuştur. Evimize, işyerlerimize bir parça canlılık getirmek ve dekorasyonu tamamlamak maksadıyla bu bitkilerden bir kaç saksı olsun yetiştirmeye çalışırız.

Bitki seçimi yaparken onların çevrelerini süslemekten çok daha ilginç özelliklere sahip oldukları çoğumuzun aklına gelmez. Bitkilerin havayı temizlediklerini herkes bilir ama bazı salon bitkilerinin ev ve ofislerde havadaki zehirlerle mücadelede silah olarak kullanıldığı kimin aklına gelir ki?..

Bu konu büyük önem arzediyor. Zira kapalı yerlerdeki hava kirliliği  bazen dışarıda karşılaştığımızdan çok daha yoğun olabiliyor.Çevre problemlerini biyolojik yollarla çözmeye yönelik araştırmalar sırasında özellikle ev bitkilerinin bir kısmının iç mekanlarda sağlığımızı tehdit eden, ancak kaçınılmaz olarak maruz kaldığımız bazı zehirli maddeleri emerek büyük fayda sağladığı meydana çıktı.

Nasa tarafından yapılan araştırma sırasında plexiglas ile kaplanan hücrelere değişik türlerde  çiçekler yerleştirildi ve iç mekanlarda en çok maruz kaldığımız zararlı maddeler bu hücrelere enjekte edildi.

İki yıl süren araştırmalar sonunda yapılan kontrollerde havadaki formaldehit,benzen, trikloroetilen moleküllerini ve karbonmonoksit gazını en çok emen bitkiler  tesbit edildi.

                                 
 KURDELE ÇİÇEĞİ  (Chlorophytum)

Geleneksel salon bitkilerinden bir daha.. Son derece dekoratif, sevimli bir bitki olan kurdele çok kolay yetişir. Sıcak veya soğuk mekanlarda, gölgede veya güneşte büyür. Kuru havaya aldırış etmez. Bulunduğu yere kolayca adapte olur. En güzel asma saksılarda yetiştirilir.

PHİLODENDRON

Son yıllarda epey popüler olan philodendronlar iki gruba  ayrılır. Sarmaşık tipi olanlar salonlarda yetiştirmeye daha uygundur. Bakımı kolaydır. İhmal edilse bile öyle çabucak bozulmaz. Dalları taze iken kırmızı,genellikle kalp şeklindeki yaprakları farklı renklerde olabilir. Düz yeşil,kızıl gölgeli,yeşil-beyaz ebruli ve beyaz damarlıları mevcuttur. Devetabanı ile akraba olan philodendron onun gibi dallarından hava kökleri uzatır. Bunları kesmemeli,saksının içine doğru itmelidir.

  DRACENA  (Dracaena)

Dracena,palmiye ağacını hatırlatan formuyla sevilen bir salon bitkisidir. Birçok çeşidi vardır. Bakımı kolay ve uzun ömürlüdür.

 DUVAR SARMAŞIĞI  (Hedera)

Zarif ve dekoratif yapraklı hedera ormanlarda gölge bahçelerde yetişen tanıdık bir çehredir. Yer örtücü veya sarmaşık olarak büyüyen hedera ev bitkisi olarak da çok popüler olmuştur. Asma saksılarda veya yosunlu çubuklara sardırılarak yetiştirilebilir.

  PAŞA KILICI  (Sansevieria)

En kolay yetişen salon bitkisi nedir diye sorulsa cevabı Paşa Kılıcı olurdu herhalde. Güneş,gölge,susuzluk ya da hava cereyanı bitkiyi etkilemez. Paşa kılıcını öldüren, özellikle kışın aşırı sulamadır.İsmine uygun uzun yapraklıların yanı sıra, rozet biçimi yapraklı küçük cinsleri vardır.Kılıç toprak bir saksıya dikilir ve özenli bakılırsa her yıl ince, uzun bir sap üzerinde küçük, beyaz ve güzel kokulu çiçekler açar.

 BAMBU PALMİYE  (Chamaedorea)

Bir palmiye cinsi olan bu bitki daha çok bambuya  benzer. Dalları direkt topraktan çıkar.  Yetişkin bir bitkinin boyu cinsine göre 1-3 metre arasında değişir. Bakım önerileriPALMİYELER bahsinde yazıldığı gibidir.

EV SARMAŞIĞI  (Scindapsus)
İthal çiçekler ortalığı sarmadan önce hemen her evde bulunan bir sarmaşık. Kolay yetişir.Alacalı yaprakları yürek biçimindedir. Saplarından hava kökleri çıkartır.Asma saksılarda veya yosunlu çubuklara sarılarak yetiştirilebilir. Duvarlara, çubuklarla yapılmış desteklere de sardırılabilir. Ancak  zaman içinde yaprakları döküldükçe bitki kelleşebileceği için  büyümesini kontrol altında tutmak daha iyi olur. Aşırı sulama,hava cereyanı ve ani ısı değişiklikleri yaprak dökmesine sebep olur.ÖZELLİKLERİ:ISI: Oda sıcaklığı idealdir. Hiçbir zaman 10 derecenin altında bulundurmamalıdır. Bazı cinsleri sıcağı daha çok sever.IŞIK: Direkt gün ışığından uzak, aydınlık bir yer idealdir. Alacalı türleri fazla gölgede renklerini kaybeder.SULAMA: Yaz aylarında düzenli sulanır ve beslenir. İki sulama arasında toprağın hafifçe kuruması beklenir. Kışın su  ve besin azaltılır. Toprağının sürekli ıslak olması bitkiyi çürütür.NEM: Yaprakları düzenli olarak nemlendirilir. Arada bir yıkamak da iyidir.Sakısısı gerekirse ilkbaharda değiştirilir. Yanlarından çıkan fışkınlardan veya  dal uçlarından alınan 15 cm.lik çeliklerle kolayca çoğaltılabilir._____________________________________________________________________________                                      AGLAONEMA

Anavatanı Çin olan bu herdem yeşil bitki, dünyada en popüler salon bitkilerinden biri olmuştur.Gençken yaprakları doğruca topraktan çıkar. Yaşlandıkça kısa da olsa  bir sap meydana getirir. Yaprakları düz renk veya ebruli olabilir.  Birkaç kurala uyulmak kaydı ile yetiştirilmesi kolaydır. Kullanılan saksı alçak ve geniş olmalıdır.Aglaonema olduça yavaş büyür. Bu yüzden bitki sık beslenmeli, fakat saksısı çok seyrek değiştirilmelidir.ÖZELLİKLERİ:ISI: Ilık ve nemli havayı sever. Hava akımı zarar verir. Kışın ısı 15 c. nin altına düşmemelidir.IŞIK:  Direkt gün ışığından uzak, hafif gölge bir yer idealdir. Ebruli cinsleri daha aydınlık bir yer ister. Düz renk yapraklılar gölgede yetişebilir.SULAMA: Kışın  az su ister.Diğer zamanlarda bolca sulanır ve beslenir.NEM: Nemli hava şarttır. Yaprakları düzenli olarak nemlendirilir, ancak asla yıpratacak şekilde su püskürtülmemelidir. Çakıllı tepsi kullanılabilir.Her 3 yılda bir baharda saksı değiştirilir.İlkbaharda veya yazın hafif köklü bir kaç yaprak çıkarılıp dikilerek çoğaltılır._____________________________________________________________________________
KASIMPATI (Chrysanthemum)
Kasımpatı genelde dış mekan bitkisi olarak bilinir. Ancak saksıda yetişen cüce türleri geçici de olsa ev bitkisi olarak rahatlıkla kullanılabilir. Bitki sonbaharda tomurcuklu olarak alınır. Serince ve aydınlık bir cam önüne yerleştirilir. Çiçekleri geçtikten sonra bitki atılır veya baharda bahçeye ekilebilir. Bitki boyu suni olarak cüceleştirildiği için ertesi yıl tabii haline dönecektir. Bu yüzden ev için her yıl yeni bitki almalıdır.ÖZELLİKLERİ:ISI: Serinlikten hoşlanır. 15 derece idealdir.IŞIK: Aydınlık bir yerde bulundurulur. Öğle güneşinden korumalıdır.SULAMA: Toprağı daima nemli olmalıdır. Haftada bir kaç kez su verilir.NEM: Ara sıra yapraklarına su püskürtülür.Çiçekleri geçtikten sonra serin bir yere alınır. Yaprakları solunca bitki budanır. Baharda bahçeye dikilebilir._____________________________________________________________________________
SPATHİPHYLLUM

Egzotik görünüşlü Spathiphyllum çiçekli salon bitkileri sevenler için uygun bir seçimdir. Nemli ve sıcak ortamı sever.Ev şartlarında kolay yetişir.İlk ve sonbaharda olmak üzere iki kez çiçek açar. Parlak yaprakları direkt topraktan çıkar. Bitkiyi soğuk hava akımlarından korumalıdır.ÖZELLİKLERİ:ISI: Sıcağı sever. Kış aylarında ısı en az 15 c. olmalıdır.IŞIK: Yazın yarı gölge, kış aylarında ise daha aydınlık bir yer uygundur.SULAMA: Toprağı daima nemli olmalıdır (Islak değil) Kışın daha az sulanır.NEM: Yapraklarına her gün su püskürtülmelidir.Her yıl ilkbaharda saksı değiştirilir. Değişim sırasında ayrılan köklü yapraklardan çoğaltılabilir.
Bu bitkileri evimizde ve işyerlerimizde yetiştirerek sağlığımıza önemli bir katkıda bulunabiliriz. Özellikle sigara içilen evlerde ve bürolarda bu konu daha ciddi düşünülmeli.Ayrıca hava filtresi kullanılmayan  işyerlerinde, klimaların süzemediği zehirler  “Hasta Bina Sendromu” olarak adlandırılan belirti ve rahatsızlıklara sebep oluyor. Bu problemleri azaltmak için filtre vazifesi gören  bitkilerden yararlanmak çok mantıklı bir çare olabilir.Hasta bina sendromunun belirtileri:Baş ağrısı ve sinüs ağrıları
Baş dönmesi , bulantı
Ağız ve gözlerin kuruluğu
Genel bir yorgunluk ve halsizlik
Konsantrasyon bozukluğu
Gribal enfeksiyonlar
Alerji
Bulunduğunuz ortamı derhal terk etme isteği
Göz ve burun nezlesi, astım rahatsızlıklarıHER GÜN SOLUMAK ZORUNDA KALDIĞIMIZ ZEHİRLERBenzen, formaldehit ve trikloroetilen gibi buharlaşarak kullandığımız eşyalardan havaya yayılan maddeler bir çok rahatsızlığın sebebi veya tetikleyicisi olabiliyor.Bu maddelerin en yaygın olanları :
 Trikloroetilen (Trichloroethylene (TCE):
Endüstride yaygın olarak kullanlan bir madde.Özellikle kuru temizlemede çok kullanılıyor.Baskı mürekkebi,boya, vernik, saç spreyleri ve tutkallarda da mevcut.Yan etkileri: Bazı kanser türlerine sebep olduğu biliniyor. Özellikle akciğerlerde tahribat yapıyor.
Benzen:
Günlük hayatta kullandığımız bir çok maddede bulunuyor. Benzin, mürekkepler, yağlar, boyalar, plastik ve kauçuk malzemelerde, ayrıca deterjanlarda bolca mevcut.Yan etkileri:
Kromozom bozuklukları, kansızlık ve kemik iliği rahatsızlıklarına sebep oluyor. Cilde sürekli temas halinde çeşitli cilt rahatsızlıkları, nefes yolu ile alındığında ise baş ağrısı, halsizlik, bulantı ve çarpıntı , gözde katarkta varan rahatsızlıklar yapabiliyor.
Formaldehit:
İç mekanlarda en çok karşılaştığımız kimyasal maddelerden biri. Sıkıştırılmış ağaçtan yapılmış mobilyalarda (özellikle büro mobilyaları), kağıt havlu, peçete, paket kağıtları, yer döşeme ve halılarının alt yüzeylerindeki yapışkan bölümlerde , bazı kumaşlarda kullanılıyor. Isınma ve yemek pişirmede kullanılan doğal gazda ve sigara dumanında da mevcut. (bu yüzden sigara içmeyenler de etkileniyor) Şampuanların çoğunun terkibinde de var. Yan etkileri:
Göz,burun ve boğazda mukozayı zedeleyerek rahatsız ediyor. Ciltte alerji ve baş ağrısı yapıyor. Astım hastalığına sebep olması en ciddi yan tesirlerinden biri olarak düşünülüyordu, ancak son zamanlarda kanser yapıcı etkileri de keşfedildi.            kaynak: hümeyra özdamar