Amerikalılar ‘yarın yokmuş gibi’ harcıyor

Yükselen faiz oranları ve enflasyona rağmen Amerikan tüketici harcamaları yüksek kalmayı sürdürüyor. Uzmanlara göre bu durumun sebebi Amerikalıların uzun vadeli hedeflere eskisi kadar önem vermemesi.

Faiz oranlarının yükselmesiyle, enflasyonun yüksek kalmasıyla ve pandemi dönemi tasarruflarının tükenmesiyle birlikte tüketicilerin harcamalarını da düşürmesi gerekiyor. Üstelik Amerikan istihdam piyasasının yavaşladığına dair de işaretler görülüyor. Yine de ABD ekonomik büyümesinin ana itici gücü olan hane halkı harcamaları güçlü kalmayı sürdürüyor. Amerikalılar ağustos ayında bir yıl öncesine göre %5,8 daha fazla harcama yaptı ve enflasyondaki %4’lük artışı da geride bıraktı. Havayolu şirketi Delta Air Lines ikinci çeyrekte rekor gelir elde etti. Ticketmaster 2023’iün ilk altı ayında yıllık bazda yaklaşık %18 artışla 295 milyondan fazla etkinlik bileti sattı. Wall Street Journal’ın haberine göre ekonomistler ve mali danışmanlar tüketicilerin kısa vadeli ihtiyaçlarına uzun vadeli ihtiyaçlarından daha fazla öncelik vermesinin normal olduğunu söylüyor. Ancak uzmanlara göre bile şu anda farklı bir dönem yaşanıyor. Konut piyasasındaki zorlu atmosfer tüketicilerin tarihsel olarak tasarruf edebildiklerinden daha fazlasından vazgeçebilmelerine sebep oldu. Pandemi dönemi de sağlık, iş veya günlük yaşam ile alakalı uzun vadeli planların istikrarsızlığını gösterdi. Dolayısıyla tüketiciler de hayatlarında bir kez elde edebilecekleri deneyimler için harcamaya öncelik veriyor. Zira bu tecrübeleri gelecekte bir daha asla biriktiremeyeceklerinden endişe ediyorlar. Liersch bu harcama dalgasının geçici bir süreç mi olduğunu yoksa yeni bir normale mi dönüştüğünü söylemek için çok erken olduğuna dikkat çekiyor. Tüketicilerse birçok malın fiyatı birkaç yıl öncesine göre önemli ölçüde arttığından enflasyon konusunda hayal kırıklığına uğramış durumdalar.

Ally Bank’in çevrimiçi yatırım platformu kullanıcılarının uzun vadeli planlamalara kıyasla seyahat ve eğlence gibi hedefler için yaptıkları planlamaların bir buçuk kat arttığını söylüyor. İklim değişikliğine ilişkin korkular da bazı insanları kriz had safhaya ulaşmadan önce bir yerleri görmeye çalışmaya itiyor. Deloitte’un 19.000 küresel tüketiciyle yaptığı aylık bir ankete göre, iklim değişikliği, katılımcıların geçen yıl önemli ölçüde daha fazla endişe duyduklarını bildirdikleri 19 farklı endişe arasındaki tek ortak konuydu. Ancak bu tüketim çılgınlığı sonsuza dek devam etmeyebilir. ABD’deki işçi grevleri, öğrenci kredilerinin geri ödemelerinin yeniden başlaması ve artan enerji fiyatları seyahat harcamalarının sonunu getirebilir. Bununla birlikte Amerikan tüketici harcamaları sürpriz bir biçimde sağlamlık gösteriyor. ABD Merkez Bankası New York Şubesi’nin ağustos ayı hane halkı harcamaları anketi tüketicilerin geçen yıla göre %5,5 daha fazla harcama yaptığını gösterdi. Son dört ayda en az bir büyük çaplı satın alım işlemi gerçekleştirdiğini bildiren hane halklarının payı Ağustos 2015’ten bu yana en sert yükselişle %57’den %64’e ulaştı. FED politikalarının hane halkı ve kamu politikaları üzerine etkilerini araştıran Wilbert van der Klaauw, “Normalde daha yüksek enflasyon ve daha yüksek  faiz oranlarına sahip olduğunuz biz zamanda harcamaların bu kadar iyi dayanmasını beklemezsiniz” diyor. Haber ; Cem Bayram SEÇEN