Dunning Kruger Sendromu Nedir? Nasıl Anlaşılır?

 

Psikolojide nobel ödülü alan çalışmalardan birisi olan Dunning Kruger Sendorumunun keşfedilmesinin üzerinden çok zaman geçmese de aslında varlığı insanlığın tarihine dayanır. Çevrenizde pek çok kişide gördüğünüz Dunning Kruger Sendoru nedir? Nasıl teşhis edilir? Tedavisi var mı? gibi soruların cevabını yazımızda bulabilirsiniz.

 

 

Algılamada yanlılık eğilimi olarak tanımlanan Dunning Kruger Sendromu, halk arasında cahil cesareti olarak bilinmektedir. Bilmediği halde gereksiz özgüvenle kendini cesarete getiren kişiler için kullanılan tabir, niteliksiz insanların büyük bir hastalığa yakalandığının da kanıtı.Ne kadar bilgisiz, yetersiz ve donanım eksikliği yaşasa da bunu asla görmeyen; gösterildiğinde fark etmeyen insanlar Dunning Kruger Sendromu sorunu yaşamaktadır.

 

İşinde en iyisi olduğunu düşünüp dakikalarca kendini öven milyonlarca kişinin aslında yalnızca Dunning Kruger sendromuna yakalandığı tespit edilmiştir.Sendromu yaşayan kişilerin en dikkat çeken yönü, bilmedikleri her şeyi aslında bildiklerini iddia etmeleri. Buna bağlı olarak kişilerin eğitim seviyeleriyle orantılı olan bu sorun, kendilerini geliştirdikçe ortadan kalkmaktadır.

 

 

Dunning Kruger Sendromu Tarihçesi

Darwin tarafından 19. yüzyılda ortaya atılan cahil cesareti, bilimin çözemeyeceği kişinin kendi başına yarattığı bir sorun olarak dile getirildi. Ne kadar net ve kesin bir bilgi olsa da kabul görmeyen fikir, 1996 yılında resmen kabul edildi. Dunning-Kruger Etkisi ya da Dunning Kruger Sendromu olarak bilinen cahil cesareti, toplumda ortaya çıkan büyük bir boşluğu doldurur nitelikteydi.

1999 yılında Cornell Üniversitesi profesörleri David Dunning ve Justin Kruger, yaptıkları pek çok araştırma sonucunda sendromu net bir şekilde kanıtladılar. Kanıt ise oldukça ilgi çekiciydi: 1995 yılında limonun olağanüstü güçleri olduğuna inanan McArthur Wheeler, bu gücü yalnızca kendinin kullanabildiğini iddia etti. Limon suyunun görünmez yazı yazma konusundaki başarısı, McArthur Wheeler’in kendini de görünmez kılacaktı

. Büyük bir iddia ile gündeme gelen Wheeler, banka soyacağını ve kendi gücü ile görünmez olacağını dile getirdi. Sonuç tutuklanma ile son bulunca yalnızca cahillik ve buna bağlı cesaret de çıplaklık kazandı. David Dunning ve Justin Kruger buna dayalı olarak pek çok denek ile araştırmalar yapıp 2000 yılında Nobel ödülünü kazandılar.

Dunning Kruger Sendromlularının Özellikleri

Kişilerin kendilerini olduklarından fazla yüceltmelerinden kaynaklanan Dunning Kruger Sendromu, cahillikle orantılı olarak cesaretin ortaya konulmasındır. Son dönemlerin en dikkat çeken araştırmaları bu sendrom üzerine yapılmıştır. Çünkü 20 ve 21 yüzyılda bilhassa televizyonun yaygınlık kazanmasıyla bu tip insanlar daha çok göze batar hale geldi.

Ne kadar cahil olduğundan haberi olmayan kişiler, gün içinde devamlı kendilerini överler. Var olan özelliklerini sürekli büyütür, yapamayacakları her şeyi yapabileceklerini iddia ederler. Yetersizlikle orantılı olarak hadsizlik şeklinde tanımlanabilecek bu durum, kişinin var olduğu durumdan haberdar olmamasından kaynaklanmaktadır. Anlatılması durumunda anlamaması ve kişileri dikkate almaktansa kendini övmeye devam etmesi de yetersizliğin kabul edilmemesinden kaynaklanmaktadır.

 

 

Dunning Kruger Sendromu Kimlerde Görülür?

Dunning Kruger Sendromunun en çok yeterli eğitimi almamış kişilerde görüldüğü ortaya çıkmıştır. Eğitim hayatını tamamlayamamış, kendi niteliklerini gün yüzüne çıkaramamış kişiler, bu sorunun en sık rastlandığı kişilerdir. Bunun yanında sendromun gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde daha sık görüldüğü tespit edilmiştir.

Kim olduğunu bilmeyen, gelişimini yeterince tamamlayamamış, yalnız başına niteliklerine sahip çıkmamış kişiler sendromun görüldüğü kişilerdir. Tüm bunlarla beraber genellikle iş hayatında ara sınıfta kalmış kişilerde gözlenen bir durumdur. Patron olamamış ancak patron kadar donanıma sahip olduğunu iddia eden bireyler, eğitim ve gelişim ile tedavi edilecektir.

Dunning Kruger Sendromunun Nedeni Nedir?

Dunning Kruger Sendromunun temel nedeni kişinin öz gelişimini tamamlayamamış olmasıdır. Kişisel gelişimi olması gerektiği gibi dolmayan, kendini geliştirmeyen kişiler sendromun tüm özelliklerine sahiptirler.

Dunning Kruger Sendromunun bir diğer sebebi ise eğitim yetersizliğidir. Kişinin kendi sahip olduğunu görememesi, başkalarından bilgisiz olduğunu kabullenememesi yeterli eğitimi almamış olmasından kaynaklanmaktadır. Eğitim seviyesi yeterince iyi olan kişilerde bu duruma rastlanmaz. Nedeni ise aşağılık kompleksine kapılmamalarıdır. Dunning Kruger sendromu yaşayan kişilerin aşağılık sendromu, yetersizlik hissi bilinçaltına yerleşmiştir. Bilgisizliklerini her ne kadar dile getirmeseler de bilinçaltında bu sıkıntı yatmaktadır.

 

 

Dunning Kruger Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Nitelikleri yetersiz olan bireyler, kendilerini abartırlar. Bu abartma durumuna verilen isim Dunning Kruger Sendromudur. Kendileri hakkında yeterince fikre sahip olmayan kişiler, yapabilecekleri ve yapamayacaklarının ayrımına varamazlar. Ne kadar yetersiz olursa olsunlar asla yetersizliklerini fark etmezler. Dunning Kruger Sendromunun en temel belirtisi farkında olmamaktır. Bir diğer belirti ise asla kabullenmemedir. Gözü kara şekilde kendine inanan kişiler, haklarında yapılan hiçbir eleştiriye tahammül edemezler.

Dunning Kruger Sendromu Teşhisi

Gün içinde kendini bilmez tabiriyle ifade edilmeye değer pek çok insanla karşılaşırsınız. Kendine dönüp bakmayan ancak her zaman başaracağına inanan bu insanlar, gereksiz denilebilecek egoya sahiptir.  Kişilikte meydana gelen bu sorunun adı tıp dünyasında Dunning Kruger Sendromu olarak anılmaktadır. Sendrom belirtisi gösteren kişiler, kendileri durumun farkında olmadıkları için tedavi olma eğilimi de göstermezler.

Gereğinden fazla özgüven barındıran sendromlular için uygun olan kararı psikologlar vermelidir. Kişinin yaşam boyu kendini gerçekleştirme merdivenlerinden çıkması gerekir. Dunning Kruger Sendromu sorunu yaşayan bireyler, bu noktada sıkıntı yaşamaktadır. Bu nedenle desteğe ihtiyaçları vardır. Psikolog tarafından yapılan görüşme seansları ile kişinin sorunu rahatlıkla teşhis edilecektir.

 

 

Dunning Kruger Sendromu Tedavisi

Dunning Kruger Sendromu, kişinin yalnız başına aşabileceği bir sorun değildir. Bu nedenle kişinin kendi kendine psikoloğa gitmesi ya da destek almak istemesi mümkün değildir. Zaman zaman davranışları ve yersiz özgüveni ile çevresindekileri de rahatsız eden birey, ne yaptığının farkına varmalıdır. Bu nedenle en yakınındakiler tarafından muhakkak doktora yönlendirilmelidir. Psikologlar tarafından yapılacak olan terapiler; kişinin kendini fark etmesini, niteliklerini anlayabilmesini mümkün Özetle, Çalışan, kendi kapasitesini değerlendirmekten ve eksikliğini teşhis etmekten acizdir.

 

 

Ama asıl vahim olan, bu “yetersizlik + haddini bilmeme” durumunun, mesleki açıdan, karşı konulmaz bir itici güç oluşturmasıdır. Bir örnekle daha da somut bir hale getirecek olursak; işinde çok iyi olduğuna yürekten inanan bazı “yetersiz”ler, kendini ve yaptıklarını övmekten, her işte öne çıkmaya çalışmaktan ve haddi olmayan görevlere talip olmaktan en küçük bir rahatsızlık duymamaktadırlar. Aksine bunu bir “hak” olarak göreceklerine emin olabilirsiniz.

Bu üstünkörü hesaplarla uğraşanlar varken, bir diğer yandan da gerçekten bilgili ve yetenekli insanlar ise çalışma hayatında “fazla alçakgönüllü” davranarak kendilerine haksızlık edecekler, öne çıkmayacaklar, yüksek görevlere kendiliklerinden talip olmayacaklar, kıymetlerinin bilinmesini bekleyecekler, ve bilinmeyince için için kırılacaklar ve kendilerini daha da geriye çekeceklerdir. Hatta, muhtemelen üstleri tarafından ihtiras eksikliği veya itaatsızlık, bilgisizlik, beceriksizlik ile suçlanacaklardır. Sanki “aaa etrafımızda ne kadar fazla var bu karakter ve davranışa sahip  insanlardan” dediğinizi duyar gibi oluyorum.

İddia ediyorum ki biz toplum olarak en başımızdan en sonumuzdakilere kadar bu sendromun en yaygın görüldüğü toplumlar arasında yer alabiliriz. Bunu ilerleyen süreçte bilimsel bir araştırma ile de ıspatlamayı düşünmekteyim. PETER İLKESİTüm bunlar hakkında araştırma yaparken karşıma, hemen hemen bu sendrom ile birlikte aynı zamanlarda ortaya çıkan ve çoğu zaman Dunning-Kruger Sendromuna eşlik eden bir diğer durum gözüme çarptı. Bu sendrom “Peter İlkesi” diye bilinen bir prensibe ciddi anlamda zemin hazırlıyormuş üstelik.

Peter İlkesi, bir hiyerarşi içerisindeki her çalışanın yetersizlik gösterdiği noktaya kadar terfi etme, atanma eğiliminde olduğunu iddia eden ilke olarak Dr. Laurence J. Peter ve Raymond Hull tarafından 1968 basımı Peter İlkesi (The Peter Principle) adlı kitapta toplanmış mizahi incelemenin ana konusu olmuştur.

 

 

İlke, hiyerarşiye dayalı bir organizasyonda veya sistemde, kişilerin yeterli oldukları sürece daha yüksek bir pozisyona terfileri nedeniyle, eninde sonunda artık yeterli olmadıkları seviyeye (yetersizlik seviyesi) geleceklerini öngörmektedir. Peter İlkesi diyor ki; “Her çalışan, iş ortamında yetersiz olduğu noktaya kadar yükselir” . Bunun doğal sonucu olarak, sizce de birçok yüksek makam yetersiz insanlar tarafından işgal edilmiyor mu? Tabi tüm yüksek makamlardakiler de bunu üzerine alınmasınlar. Zaten üzerine alınanlar da muhtemelen kendine dair farkındalığı olan insanlar olacaklardır

Kaynak: DUNNİNG-KRUGER SENDROMU NEDİR? Makaleden alıntı yapılmıştır.

Haber: Bülent Özgen