Felluce’de Yaşam Şartları

Irak güçlerinin Irak Şam İslam Devleti IŞİD‘den geri almaya çalıştığı Felluce‘deki yaklaşık 50 bin sivilin içinde bulunduğu koşullar ve kaçmak için aldıkları olağanüstü risklere dair ayrıntılar ortaya çıkmaya başladı. Güvenli bir çıkış noktası olmayan siviller ise giderek daha umutsuz bir hale gelen IŞİD militanlarının yönetimi altında. Kaçmayı başaranlar bunun için canlarını dişlerine takıyor. Norveç Mülteci Konseyi’nden Becky Bekr Abdullah, “Siviller, kuru hurma ve kaynattıkları nehir suyu ile hayatta kalmışlar” diyor.

Becky Abdullah, çoğu zaman 15 – 16 ailelik gruplar hakkında kaçmaya çalışanların öykülerini de anlatıyor. Bu aileler, gece yalın ayak, yaşlıları, hastaları ve çocukları kucaklarında taşıyarak kaçmışlar. Yolda büyük kanalizasyon boruları içine saklanmak zorunda kalmışlar ve vurulmamak için beyaz bayrak çekmişler. Geride kalan sivillerin içinde bulundukları koşulları beş başlıkta ele aldık:  Temel gıda maddelerini bulmak zor ve fiyatlar astronomik düzeylerde. Artık kimsenin alamaz hale geldiği şekerin kilosu 40 dolara yaklaşırken, bir çuval unun fiyatı 850 dolara fırladı. Irak Başbakanı Haydar El Abadi, Felluce’yi kuşatmalarına rağmen kentte sivillerin bulunmasının taarruzu yavaşlattığını söylüyor. Mahsur kalan ailelerin en temel gıdası hurma. Halk, ya pek sevilmeyen bir tür arpa ekmeği yiyor ya da hurma çekirdeklerini kavurup öğüterek kendi ununu yapıyor. Kaçıp Barzinjah’a ulaşan imam Behçet İbrahim, BBC’ye “İçeridekiler dışarı çıkamıyor, dışarıdakiler yardım edemiyor.

Hiç yiyecek yok, unun çuvalı 850 dolara satılıyor” dedi. Bir Felluce sakini de AFP’ye çocuklarına vermek için tahılları hayvan yemi ile karıştırdıklarını söyledi. Felluce’den kaçan bir yaşlı kadın IŞİD militanlarının en iyi yiyecekleri hep kendilerine sakladıklarını anlattı. Kentin güneyindeki bir kampa ulaşmayı başaran bir aile ise iki yıldır ilk kez pirinç pilavı yedi. Birleşmiş Milletler mültecilere yardım kuruluşundan Caroline Gluck, Bağdat’ta BBC’ye bazı ailelerin yiyecek bulmak için çöpleri karıştırdıklarını söyledi. Gluck, “bazıları o kadar çaresiz ki, intihar edenler bile oluyor” dedi. İngiltere’de yayın yapan Times gazetesinin, BM’ye verilen ifadelere dayandırdığı habere göre ise, açlık ve çaresizlik yüzünden bazı anneler kendi çocuklarını öldürüyor. Alahin adlı bir kadın Felluce’deki durumu anlatırken, “IŞİD, kentten çıkış yollarını kapattığında aileler acı çekmeye başladı. Aileler psikolojik sorunlar yaşamaya başladı ve bazıları intihar etti. Bazıları kendilerini ateşe verdi. Yemin ederim ki bazıları kendi çocuklarını boğdu. Bir kısmı yiyecekleri olmadığı için çocuklarını sokağa attı ve kendi başlarına bıraktı” dedi. 2015’ten bu yana yardım ulaştırılamayan kentte temiz içme suyu bulmak da sorun. Erkekler ve erkek çocuklar su getirmek için her gün bisikletle Fırat nehrine gidiyorlar. Kent dışındaki kamplarda da su sıkıntısı çekiliyor.

Felluce’deki ailelerin çoğu aylardır elektriksiz yaşıyor. Ülkenin diğer kesimlerinde en iyi durumda sık sık elektrik kesintisi olurken, Felluceliler jeneratörlerle yetinmek zorunda. Yakıt dağıtımını IŞİD kontrol ediyor ve militanları ile kendilerine biat edenlere öncelik tanıyor. Kent sakinleri bu nedenle ev yapımı petrol lambaları kullanıyor. Bunun için 1990’lardaki ambargo sırasında kullandıkları yöntemle cam şişelere fitil koyup ham petrol doldurarak, ağzını hurma ezmesiyle yaptıkları macunla tıkıyorlar. Yiyecek ve su gibi en temel ilaçları bulmak da bir sorun. Bebek maması bulunmuyor. 40 yaşlarında bir kadın Norveçli yardım kuruluşuna sağlıkla ilgili durumu anlatırken “sıradan insanlara ilaç bulunmuyor. Doktor IŞİD’e bağlı ve sıradan insanlara yardım etmeyi reddediyor” dedi. “Gereği gibi tedavi etmek yerine hastaların kol ve bacaklarını kesiyorlar.” Kent hükümet güçleri tarafından top ateşine tutuluyor. Felluce’ye girilemediği için siviller arasındaki ölüm ve yaralanma oranlarını tahmin etmek neredeyse imkansız. Ancak kent sakinleri son aylarda bir çok kişinin saldırılarda öldüğünü ya da yaralandığını bildirdiler. Irak güçleri ile ABD öncülüğündeki koalisyon ayrıca hava saldırıları da düzenliyorlar. Bu da sokağa çıkmayı tehlikeli hale getiriyor. IŞİD’in Irak güçlerine karşı yol kenarlarına yerleştirdiği bombalar ve binalara koyduğu bubi tuzakları da cabası.

Zorla IŞİD’e katılım

Çatışmalarda ve hava saldırılarında uğradığı kayıplar arttıkça, IŞİD’in yeni militanlara ihtiyacı oluyor ve giderek daha küçük yaşlarda erkek çocukları gruba katılmaya zorluyorlar. Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu UNICEF, Felluce’de bulunan yaklaşık 20 bin çocuk arasındaki erkek çocukların IŞİD’e katılmaya zorlanma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduklarını belirtti. AFP’nin Felluce içinden temas kurduğu bir kişi, IŞİD’in kısa süre önce yaklaşık 100 erkek ve erkek çocuğu alıp bilinmeyen bir yere götürdüklerini söyledi. Felluce’de 20 bini çocuk yaklaşık 50 bin sivil olduğu tahmin ediliyor.