Zeytin Üreticisine Vurulacak Büyük Darbe

ATSO’nun 1’inci Grup Bitkisel Üretim Faaliyetleri ve Destekleyici Hizmetler Meslek Komitesi, haziran ayı kararlarında,  son yıllarda başta Ortadoğu ülkeleri olmak üzere birçok ülkeden, peyzaj uygulamalarında kullanmak için yetişkin zeytin ağacı talep edildiği belirtilerek, ülkemizde ilgili mevzuatlar gereği, yetişkin zeytin ağaçlarının ihracatında yasağın kaldırılması  konusunun gündeme getirilmesi,  tüm zeytin üreticilerinde infial yaratmıştır.

Böylesi  bir önemli konuda , UZZK Çatısı altında bir araya gelerek ortak akılla karar alınması gerekirdi. Çünki bu konu verilecek bir karar, yalnızca Antalya’ya ait değil,özellikle Ege  ve Marmara bölgesindeki dahil bütün zeytin üreticileride etkileyecektir.

Burada söz konusu  bir organizasyonla ve tüm tarafların mutabakatıyla ve nerede sorun varsa tek tek ele alınarak ve kesinlikle zeytin ağacını koruyarak çözüme yönelik düzenlemelere gidilmesi gerekirken, tek  taraflı tüm toplumu ilgilendiren kararın alınması son derece yanlıştır.  Burada vurgulamak istediğim, toplum etkileyecek kararların tüm toplum mutabakatınla alınması gerekmesidir.

Öncelikle zeytin ağacı sayısının artması ve destekler konusunda birlikte UZZK’ NIN belirlediği hedeflere göre  hareket edilmesi gerekirdi.Bir başka deyimle ; arzu edilen bu tür kararların ,belirlenen  hedefler doğrultusunda alınmasıdır.Burada şu unutulmamalıdır ki, zeytinliklerin ve ağaç sayısının artırılması daha da önemsenmeli ve mevcut geleneksel zeytin ağaçlarının tekine bile zarar gelmemesi sağlanmalıdır.

UZZK ; 2007 yılında Tarım Kanunu çerçevesinde kurulan ilk ürün konseyidir. Bünyesinde ; sektörün   bütün bileşenlerinin olduğu (Üreticiler, Sanayiciler, İhracatçılar, İlgili Bakanlıklar, TOBB, TMMOB, TZOB, Kooperatifler ve/veya onların Birlikleri, Üniversiteler, Araştırma ve Meslek Kuruluşları, STK’lar) bir çatı kuruluşudur.

UZZK İcra Direktörü  Dr. Mustafa Tan  gibi bir değer ve işin uzmanı ki  var.136 /66 AB Tüzüğünü yani 1966 yılından günümüze kadar beş bin sayfalık ya da 5 ciltlik AB.liği mevzuatını 4-5 yıl gibi bir sürede hazırlayan iki kişiden biri olarak her türlü bilgi ve donanıma sahip  ,elinde bilimsel kriterler olan bir uzman kişi.Dr.Mustafa TAN ile Yönetim Kurul Başkanı Ümmühan TİBET hanımefendi gibi tecrübeli işini bilen uzmanların görüşünden faydalanılması gerekirdi.

Bütün Zeytin ve Zeytinyağı standartlarını , AB ve COI yani dünya standartlarına uyarladılar. Mesela; sızma zeytinyağında yağında standart  1 asit iken AB ve COI   mevzuatına göre  0.8 asit idi.Türkiye’’de standart  0.8’e getirildi. Rafinajlık standardını 2 Asitle sınırlandırarak birçok ülkeden daha önce AB ile uyumlu yapıldı. Sofralık zeytinin standartlarını hazırlandı.

AB.liği bu konuda çok destek verdi.Türkiye’de destek kg.da 12 kuruş iken  AB.liğinde  uzun yıllar 1.32 euro  yani.5.5 TL.arada çok büyük fark var.1 TL.bile değil.Bu konuyu uzun gündeme getirdiler ve tabii ki ülkemiz koşullarında bugüne kg da 80 kuruşa kadar getirildi. Bu yılda geleneksel ağaçlara budama yardımı çıkarıldı bu yardım da AB’da Daha Az Kayırıllmış Ağaçlara Yardım Faslına uyarlanarak ve tarafımızdan getirilen önerilere göre verilecek. AB.de yapılan 1.32 euronun dışında daha birçok yardım söz konusudur.

Türkiye kendi dinamikleri ile bunu yapıyor, ve başarılı.Üretici neredeyse kurtuluş savaşı mücadelesi veriyor.AB.den daha çok çalışıyor..AB güvenlik şemşiyesi olmadan bu özveri  gösterildi.

Başlangıçta; fidan dikimin teşvik için Hükümetimiz için dekar başına  250 TL.destek verdi. Birkaç yıl bu yardımla yıldan 10 milyon fidan dikildi. Daha sonra bu desteki 100 TL.ye indirildi. Destekleme oranın düşmesi fidan dikimini biraz azalttı.Normal şartlar altında 2002 yılından 2017’ye  15 yılda 150 milyon fidan dikilebilecekken 70 milyon fidan dikildi..Ancak bu dikilenden 46 milyonu üretime yatkın geri kalan 24 milyonu da üretime henüz yatmadılar.46 milyon fidan da daha küçük.100 milyondan 170 milyona çıkardık derken bu durumu da göz önüne almak gerekir.

Üretimde eski ağaçlardan yani 100 milyon ağaçtan elde edilen rekolte toplam rekoltenin %70’ini karşılıyor.Eski ağaç çok önemli .Bunlar birer kültür mirası antika.Düşünün gelen turiste tarih önünde sermaye olarak cami,müze ,tarihi ve doğayı gösterebilirsiniz. İşte en büyük gösteri bu ağaçlardır. Dünyanın hiçbir yerinde olmayan ilk ağaçlar bizde. Üstelik gayet te verimli olarak yaşamlarını sürdürüyorlar daha da yardım ile çok daha verimli ve gösterişli hale geleceklerdir.

Bundan daha büyük bir miras olabilir mi binlerce yıllık bir antik eser varmı hem de bu sayıda?

Sonuç olarak :

Zeytin ağacının  ihracaatında yasağın kaldırılması isteğinin sorgulanması gerekir. Yaşlanan, ürün veriminden düşen veya herhangi bir inşaat nedeniyle yerinden köklenen zeytin ağaçlarının yakacak odun olarak kullanılmasının büyük servet kaybı olduğu belirtiliyor.

Örneğin : Mersin’de odun olarak kesilmek üzereyken köklü olduğu fark edilen 800 yıllık zeytin ağacı Toroslar Belediyesi tarafından hızarcıdan alınıp yeniden parka dikildi. 20 ay boyunca özel bakım uygulanan ağaç, geçtiğimiz günlerde yeniden meyve verdi.

15.000 metrekarelik bir parka dikilen ağaç, iki yaşındaki başka bir zeytin ağacıyla aşılandı,  kök salma ilaçları ve özel sulama çalışmaları ile yoğun bakım yapıldı.Görülüyor ki yeterli bakım yapıldığı taktirde,barışın simgesi olan zeytin ağacı  uygun bakım yapılırsa 800 yaşında bile meyve verir.

Zeytin ağacının değil ihracattaki  yasağın kalkması değil,Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına AB’ de olduğu fidan dikimindeki yardım miktarı ile dekar başına  destek yardımı yeterince  artırılması konusunda tekliflerin yapılmasının  daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Dünya’daki ülkelerin gelişmişlikleri ar-ge faaliyetleri ile ölçülür.Zeytinin yan ürünü   karasu.Bildiğiniz gibi karasu zeytinyağının elde edilmesinde  çıkan karasu eskiden denize verilirdi.Bugüne kadar da karasuyundan balık ölmedi.Antioksidan özelliği var.İçerdiği aromatik bileşikler,basit ve kompleks şekerlerden dolaytı yüksek enerji kaynağıdır.Besin değeri vardır.

Bir zamanlar Fransızlar tüm Ege’nin karasu ve prinalarını talep etti. İtalya  karasu ve prinaları gübre olarak kullanmak için kanun çıkardı.Çevreye olan zararları da izole ediliyor.İlaç  ve gübre olarak kullanılabilir.Prina 3000 kalori enerji  yayıyor.Yakıt olarak da kullanılabilir.Alın size maden.Bunları bilim söylüyor.

Dr.Mustafa TAN Bey İLE  daha önceki aylar  da  yaptığım röportajında belirttiği gibi ; yukarıda anlatılan bilgiler dışında,1994 yılında İspanya Endülüs’te ELTEJAR adlı çok büyük bir kooperatif gezildi, sanırım hala orada duruyor. Prinadan 22 çeşit ürün elde ediyor.Bursa’da bulunan Marmara Birlik enerji elde ediyor.Neden biz yapamıyoruz? Neden ZEYTİN SANAYİSİNİN GELİŞTİRİLMESİNİ konuşmuyoruz? dedi.

Yazımızı; Ayvalık Belediye Başkanı Sayın Rahmi GENCER’in Murateli mahallesinde düzenlenen  zeytin  hasat şenliğide  söylediği   zeytin duası ile bitirelim.”Zeytin ağacı  kadar  uzun ömürlü, zeytin  kadar bereketli,zeytinyağı   kadar sağlıklı ömür dilerim.”

KAYNAK : UZZK İcra Direktörü Mustafa TAN

YAYINA HAZIRLAYAN : BÜLENT ÖZGEN-HABER MERKEZİ