Çöpünü Al,Başına Çal

Çin 2017’nin son günü itibariyle Batı dünyasına “Yeter!” dedi.  “Bundan böyle çöpünüzü getirip bizim buralara boşaltmayın!  Burası sizin pislik çukurunuz değil!”  Bu ifade şaşırtıcı gelebilir.  Ama bugüne kadar durum aynen böyleydi.  Çin, dünyada çöpe atılan kâğıtların, plastiklerin, madeni maddelerin neredeyse yarısını (milyonlarca ton tutuyor bu) sürekli alıyor, işleyip yeniden kazandırıyordu.  Çin bu sürece son verdi.

Aslında herkesin haberi vardı bu karardan.  Çin Temmuz ayı içinde Dünya Ticaret Örgütü’nü bilgilendirmişti.  Ama kimse hazırlık yapmamıştı.  Şimdi dünyanın orasında burasında limanlara demir atmış bir sürü kuru yük gemisi nereye gideceğini bilemiyor.  İngiltere’de, Kanada’da, İrlanda’da, Almanya’da ve diğer Avrupa ülkelerinde atık işleyen firmalar çaresizlik içinde.  Daha önceleri topladıkları binlerce ton çöpü Çin’e yollar, orada işletir ve geri kazandıklarını ona, buna satarlardı.

Şimdi yerel atık dağları belirmeye başladı birden.  Firmalar Vietnam’a, Endonezya’ya, Hindistan’a, Malezya’ya yönelmeye çalışıyor.

Hükümetler yan önlemler getirme çabası içinde.  Plastik torbaları yasaklamak gibi…  Ama durumdan haberdar oldukları halde gerekeni şimdiye kadar yapmamışlar.  İngiltere Çevre Bakanı hazırlıksız yakalandıklarını kabul edip özür dileme zorunda kalmış.

Bu arada kentlerin atıklardan sorumlu yöneticileri saçlarını, başlarını yoluyorlar.  “Bunları toprağa mı gömsek?  Yaksak mı?” diye düşünüp duruyorlar.  Ama bu tür yöntemlerin aşırı çevresel zararları olduğu çok iyi biliniyor.

Sorunun boyutunu tam anlamıyla aktarabilmek için “olimpiyat yüzme havuzları”na gönderme yapalım.  Bunların eni boyu 50 x 25 metre; derinlikleri de 2,2 metre.  Bunlardan 10.000 adedini yan yana koyalım ve tamamını atıkla tıka basa dolduralım.  Ortaya yalnızca İngiltere’nin bir yılda Çin’e gönderdiği çöp çıkar.  ABD ise 13,2 milyon ton kâğıt, 1,2 ton plastik gönderiyor.

Çin’in bu kararının gerekçesi anlaşılır cinsten.  Dünya Ticaret Örgütü’nü bilgilendirdikleri zaman şöyle yakınmışlar: “Biz aslında işlenip dönüştürülebilecek katı atıklarla ilgileniyoruz.  Ama gelen çöp yığınlarında her türlü pislik yer alıyor.  Uyarılarımızı dikkate almadılar.  Sonuçta ağır bir çevresel bedel çıkıyor karşımıza.”

Kaynak  : Atila Alpöge, Ekogazete, 16.1.2018 / Yararlanılan kaynak: Kimiko de Freytas-Tamurajan, The New York Times, 11.1.2018

Haber: Bülent Özgen