“Son Nefesime Kadar Mücadele Edeceğim” Dedi ve Kazandı

Dünya çapında bir ilk.  Dewayne Johnson açmış olduğu davayı dün (10 Ağustos Cuma) kazandı.  Jüri Monsanto firmasını 289 milyon dolar tazminat ödemeye mahkûm etti.  Konu Roundup diye bilinen herbisit, yabani ot öldürücü.  Bu kimyasalı kullanan Johnson kanser olmuş.  Durumu çok ağır.  Doktorları yalnızca birkaç aylık ömrü kaldığını söylüyorlar.  Johnson mücadelesini ölüm döşeğinde bile kararlılıkla sürdürmüş.

Mahkeme bir aydan beri sürüyordu.  Sonunda jüri üç soruyu yanıtlamak üzere geçtiğimiz Çarşamba kapalı toplantıya geçti.  Sorular şunlardı: Sunulan bilgi, rapor ve delillere göre Roundup kanser yapar bir nitelik taşıyor mu?  Monsanto bu bilgiyi kullanıcılardan, ulusal ve uluslararası kuruluşlardan gizlemeye çalıştı mı?  Tazminat söz konusu ise, bunun miktarı nedir?

Dewayne Johnson 46 yaşında.  San Francisco’da yaşıyor.  Evli, iki küçük çocuğu var.  Yazıp çizmeye meraklı; bu arada müzik de yapıyor.  Mutlu bir yaşamı varmış önceleri.  Bir okulun bahçıvanı.  Ana görevi okulun geniş bahçesindeki çimin ve çiçeklerin bakımını sağlamak.  İki yıl boyunca bitkilere iyi gelsin diye bol bol Roundup kullanmış.  2014’te rahatsızlanmış.  Başvurduğu doktorlar lenf bezi kanseri teşhisini koymuşlar.  Daha doğrusu bunun “non hodgkin lenfoma” denilen türü.  Çaresi yok bir durumda.

Bu maddenin kullanımı konusunda hiçbir uyarı almamış.  Dünyanın değişik yerlerinde uzun zamandır sürüp giden tartışmalardan da haberi yokmuş.  Yararlı bir iş yaptığını düşünerek bol bol sıktığı kimyasalın ister istemez üstüne de bulaştığını, nefes alışıyla ciğerlerine de girdiğini fark etmiş.  Zamanla bu sıvının bazı etkilerini görmeye başlamış.  Derisinde acı veren yaralar belirmiş.  İki yılın sonunda çalışamaz hale gelmiş.  Ailenin hiçbir geliri ya da güvencesi olmadığı için karısı, ayakta kalabilme endişesiyle çalışmaya başlamış.  Hem de iki ayrı işte birden; bazen günde 14 saat kadar.

Bu arada ne olup bittiğini anlamak için Johnson Monsanto firmasına da danışmış; ama tutarlı ve yardımcı olucu hiçbir yanıt alamamış.  Johnson bu tehlikeli kimyasalın çocukların cirit attığı bir okulun bahçesinde kullanılmasına göz yummanın ahlak dışı olduğunu söylüyor.

Johnson’un avukatları mahkemede Monsanto’nun yıllardan beri bildiği halde bu kimyasalın tehlikesini gizlemeye çalıştığını, bazı bilim insanlarına külliyetli paralar vererek bunun tehlikesiz olduğuna dair sözde araştırmalar yaptırıp, raporlar yazdırdığını ileri sürdüler.  Hatta firmanın bazı iç yazışmalarını delil olarak sundular.  Ayrıca anımsattılar ki, Dünya Sağlık Örgütü’nün bu kimyasalın kanser yapabileceği konusunda 2015’te duyurduğu bir karar var.  Bu kimyasal 130 ülkede, 100 değişik besin maddesinin yetiştirildiği tarlalarda kullanılmaya devam ediyor.

Monsanto firması ise yaptığı açıklamayla mahkeme kararına itiraz edeceklerini duyurdu.  Bu arada Roundup’ın zararlı olmadığını, kanser yapmadığını tekrarladı.

Bu dava bir “ilk olma” niteliği taşıyor.  Değişik ülkelerde bundan önce de mahkemeye başvurma girişimleri olmuştu; ancak birtakım hukuki kural ve usuller nedeniyle dava açılamamıştı.  Bu yeni durumun sayısız davayı tetikleyeceği söyleniyor.  Örneğin yalnızca Amerika’da 4.000 kadar davanın sırada beklediği ileri sürülüyor.  Bu arada Roundup ve kanser konusu iki ay içinde St Louis, Missouri’de hâkim karşısına çıkacak.

Avrupa’da AB de, yargı sistemleri de bu konuda kararsız davranıyor.  Bu kimyasalın kullanımının yasaklanması meselesi gündeme geldiği zaman hükümetler sessiz kalıyor.  Buna karşın, örneğin Fransa’da, bazı yerel yönetimler ve tarım kooperatifleri alternatif ilaçlama sistemlerini devreye almaya başladılar.

KAYNAK  : https://ekogazete.wordpress.com/2018/08/11/son-nefesime-kadar-mucadele-edecegim-dedi-ve-kazandi/  Atila Alpöge, Ekogazete, 11.8.2018 / Yararlanılan kaynaklar: Sam Levin, The Guardian, 11.8.2018 – Le Monde, 11.8.2018 – Le Monde, 8.8.2018 – Sam Levin, The Guardian, 24.7.2018.  (Dünyanın önde gelen gazetelerinin hepsi bu gelişmeyi ilk sayfalarından yansıttılar.),

BÜLENT ÖZGEN-HABER MERKEZİ